۱۲ تنظیم کلیدی برای شروع کار با دوربین عکاسی

اگر به تازگی دوربین عکاسی جدیدی خریداری کرده‌اید، بهتر است پیش از هر کاری با چند تنظیم کلیدی دوربین خود آشنا شوید تا اولین عکس‌هایی که ثبت می‌کنید شما را از عکاسی دلزده نکند. البته این مساله فقط در موقع خریداری کردن یک دوربین جدید رخ نمی‌دهد. زمانی که دوربین شخصی دیگر را قرض می‌گیرید و تنظیمات جدیدی را روی دوربین می‌بینید، هنگام مشاهده عکس‌ها ممکن است با نتیجه‌ای غیر قابل انتظار و ناامیدکننده مواجه شوید.

این گونه مشکلات را ممکن است حتی با دوربین خود تجربه کنید. مثلا اینکه دوربین خود را به شخص دیگری قرض داده‌اید و حالا پس گرفته‌اید و با تنظیماتی متفاوت از آنچه سابق بر این با دوربین خود انجام می‌دادید مواجه می‌شوید یا اینکه چند هفته‌ای است که به دوربین دست نزده‌اید و عکاسی نکرده‌اید و حالا فراموش کرده‌اید که آخرین بار از چه تنظیماتی استفاده کرده‌اید.

ما در این مطلب لیستی از مهم‌ترین تنظیمات دوربین را برای هر نوع عکاسی‌ای از آماتور گرفته تا حرفه‌ای را فراهم آورده‌ایم. گرچه بعضی از این تنظیمات ممکن است خیلی ساده و پیش پا افتاده باشد اما ذکر آن ضروری است چون اغلب زمانی که عجله داریم، واضح‌ترین چیزها را ممکن است از قلم بندازیم.

۱- باتری را شارژ کنید

همیشه پیش از آماده شدن برای عکاسی باتری دوربین را چک کنید که به اندازه کافی شارژ داشته باشد. اگر قصد رفتن به سفر برای عکاسی دارید، حتما از شب باتری را کاملا شارژ کنید و حتی بهتر است که باتری یدکی نیز همراه خود داشته باشید و آن را هم به صورت کامل شارژ کنید تا مطمئن باشید که می‌توانید یک روز کامل بدون نگرانی از دست دادن لحظه‌ای عکاسی کنید.

۲- کارت حافظه را بررسی و خالی کنید

روی کارت حافظه دوربین‌تان چیست؟ و آیا آن‌ها را به کامپیوترتان منتقل کرده‌اید یا خیر؟ چه میزان فضای خالی روی کارت حافظه باقی مانده است و آیا برای عکاسی امروز کافی است؟ هنگامی که اقدام به عکاسی می‌کنید ممکن است با این سوال‌ها مواجه شوید. برای اینکه با مشکل کمبود فضای کافی روی کارت حافظه و یا از دست رفتن عکس‌های قبلی مواجه نشوید بهتر است همیشه یک رویه ثابت را در پیش بگیرید: هنگامی که پس از عکاسی به خانه رسیدید، عکس‌ها را بلافاصله به کامپیوترتان انتقال دهید و سپس آن‌ها را از روی کارت حافظه پاک کنید. البته بهتر است هر بار پس از این کار کارت حافظه را فرمت نیز کنید تا مطمئن شوید که هیچ فضای اضافه‌ای روی کارت اشغال نشده است.

۳- تنظیم منطقه زمانی و تاریخ

همیشه منطقه زمانی (time zone) و تاریخ صحیح را روی دستگاه خود تنظیم کنید. زمانی که برای اولین بار دوربین نو را روشن می‌کنید یا دوربینی که برای مدت‌ها بدون استفاده مانده است را شارژ می‌کنید و می‌خواهید استفاده کنید، هشدار تنظیم تاریخ و منطقه زمانی نمایش داده می‌شود. بهتر است همان موقع این کار را انجام دهید چرا که در صورت تنظیم نکردن تاریخ و ساعت دستگاه، روی عکس‌های شما تاریخ اشتباهی برچسب‌گذاری می‌شود که بعدها زمانی که عکس‌ها را روی کامپیوتر خود می‌ریزید و می‌خواهید خاطرات‌تان را دسته‌بندی کنید دچار مشکل می‌شوید و ممکن است تاریخ اصلی روزی که عکس‌ها را گرفته‌اید فراموش کنید. پس به منوی set-up دوربین بروید و تاریخ و منطقه زمانی دوربین را تصحیح کنید.

۴- حالت عکس‌برداری

بیشتر دوربین‌های پیشرفته عکاسی، مجموعه‌ای از حالت‌های مختلف عکاسی در صفحه چرخان گزینه‌های اصلی عکاسی خود دارند. این صفحه چرخان معمولا در بالای دوربین قرار دارد. گزینه‌های روی آن شامل حالت‌های عکاسی PASM  (حرف P برای Program AE که به معنای برنامه عکاسی نوردهی خودکار می‌باشد، حرف A برای  Aperture-priorityحالت اولویت دیافراگم، حرف S برای Shutter-priority اولویت شاتر و حرف M برای Manual حالت عکاسی دستی می‌باشد.)، حالت عکاسی از منظره، عکاسی ماکرو و ... است. این حالت‌ها معمولا روی صفحه چرخان گزینه‌های اصلی دوربین وجود دارد ولی در دوربین‌هایی مانند EOS M100 که در تصویر می‌بینید و دوربینی است که برای تازه‌کاران و افرادی که بیشتر با گوشی‌های هوشمند عکاسی می‌کرده‌اند، مناسب است، گزینه‌های عکاسی در صفحه نمایش دوربین قابل مشاهده و انتخاب است.

قبل از شروع به عکاسی دقت کنید که چه حالت عکاسی برای سوژه‌ای که می‌خواهید از آن عکس بگیرید مناسب‌تر است و دوربین خود را تنظیم کنید. به عنوان حالت عکاسی برنامه نوردهی خودکار برای زمانی خوب است که می‌خواهید بیشتر تنظیمات را به اختیار خود دوربین بگذارید ولی شما نیز بتوانید چند تغییر دستی نیز روی تنظیمات دوربین اعمال کنید. یا اینکه حالت عکاسی از منظره همان‌طور که از اسمش پیداست برای عکاسی از طبیعت و چشم‌اندازهای طبیعی و مناطق دوردست مناسب است. با این حال اگر نمی‌خواهید خیلی فنی عکاسی کنید و قصد دارید همه چیز را به خود دوربین بسپارید می‌توانید از حالت کامل اتوماتیک (full Auto) عکاسی استفاده کنید که معمولا با یک آیکون دوربین سبزرنگ نمایش داده می‌شود.

۵- فلاش روشن یا خاموش

بیشتر دوربین‌های عکاسی با یک فلاش توکار ساخته می‌شوند. احتمالا به این دلیل است که سازندگان دوربین عکاسی گمان می‌کنند استفاده کنندگان انتظار دارند که دوربین‌های عکاسی فلاش داشته باشد. اما گاهی اوقات فلاش به جای اینکه تصویر بهتری به ما بدهد، عکس را خراب می‌کند. فلاش یک نور تند با محدوده برد کوتاهی ایجاد می‌کند که معمولا از نور طبیعی موجود در محیط بدتر است. یا در مکان‌هایی مثل یک استادیوم بزرگ عکاسی، فلاش‌های کوچک دوربین‌ها عملا هیچ فایده‌ و تاثیری نخواهند داشت. در بعضی مکان‌ها مثل موزه یا تئاتر هم عکاسی با فلاش کاملا ممنوع است. بنابراین باید مطمئن شوید که می‌دانید چگونه فلاش دوربین خود را روشن یا خاموش کنید. دکمه باز کردن فلاش معمولا در کنار دوربین قرار دارد.  در برخی دوربین‌ها حالت عکاسی اتوماتیک بدون فلاش وجود دارد. برای مواقعی که می‌خواهید به صورت اتوماتیک عکاسی کنید ولی نور محیط کم است و دوربین به صورت خودکار فلاش را فعال می‌کند، می‌توانید از این گزینه استفاده کنید تا خیال‌تان راحت باشد که از فلاش استفاده نمی‌شود.

۶- اندازه تصویر

چرا باید یک دوربین گران قیمت با بالاترین کیفیت خریداری کنیم ولی فقط از نصف کیفیت رزولوشن آن استفاده کنیم؟ همیشه مطمئن شوید که اندازه تصویرهایی که توسط دوربین‌تان ثبت می‌شود روی حالت L  یا large به معنای بزرگ‌ترین اندازه باشد. البته اندازه‌های M  متوسط و S کوچک هم وجود دارد. ولی فقط تنها زمانی از این اندازه‌ها استفاده کنید که واقعا به فضای بیشتری بر روی کارت حافظه برای ذخیره سازی عکس‌ها نیاز دارید و قطعا به بهترین کیفیت دوربین نیازی ندارید. اگر یکی از این اندازه‌های کوچک را انتخاب کنید، بعدها هیچ راهی برای ایجاد یک عکس با اندازه کامل نخواهید داشت. پس به منوی تنظیمات عکس‌برداری (shooting) بروید و گزینه مربوط به سایز عکس را پیدا و بیشترین سایز را انتخاب کنید.

۷- کیفیت تصویر

اندازه تصویر و کیفیت تصویر اغلب در یک منو کنار یکدیگرند ولی دو چیز متفاوت از هم هستند. اندازه تصویر به تعداد پیکسل‌هایی که در یک عکس ثبت می‌شود اشاره می‌کند اما تنظیم کیفیت تصویر، فرمت تصویری مورد نظر را کنترل می‌کند تا بسته به اینکه چه میزان فضای خالی وجود دارد چه مقدار تصویر را فشرده کند. این جایی است که شما بین فایل با فرمت خام (raw) یا فرمت JPEG انتخاب می‌کنید. در مورد فایل‌های JPEG می‌توانید تنظیمات کیفیت یا فشرده‌سازی را انتخاب کنید. گزینه High یا Fine عکس‌های با کیفیت و حجم زیاد ارائه می‌دهد، Medium یا Normal کیفیت مناسب و فایل‌های کوچکتری می‌دهد و Low یا Basic نیز فایل‌های کم حجم‌تری می‌دهد که طبیعتا مقداری از کیفیت عکس از دست می‌رود. ما همیشه کیفیت بالاتر یا High را پیشنهاد می‌دهیم. درست است که حجم زیادی را اشغال می‌کند اما می‌توانید با خرید کارت حافظه‌های بزرگتر، فضای کافی را به دست آورید.

۸- حالت فوکوس

حالت فوکوس اتوماتیک کار شما را بسیار ساده‌تر می‌کند اما اگر نیاز است که روی نقطه خاصی از سوژه فوکوس کنید باید تنظیمات مربوط به آن را یاد بگیرید. هم‌چنین توضیحات مربوط به منطقه فوکوس در مورد بعدی آورده شده است.

قبل از هرچیز باید از دوربین خود مطمئن شوید که زمانی که انتظار دارید روی سوژه‌ای فوکوس کند قادر به انجام این کار هست. برای فوکوس کردن از حالت تک شات که اصطلاحا AF-S نامیده می‌شود استفاده می‌شود. یعنی زمانی که شما روی دکمه شاتر یک نیم شات می‌زنید، دوربین شروع به فوکوس کردن می‌کند و بعد از اینکه دکمه شاتر را کامل فشردید و فوکوس کردن نیز انجام شد، تصویر ثبت می‌شود. و یا در حالت عکاسی پشت سر هم (AF-C) زمانی که برای مدتی دکمه شاتر را پایین نگه داشتید، دوربین پشت سر هم اقدام به فوکوس کردن می‌کند. در دوربین‌های کنون به این حالت Servo AF گفته می‌شود. پس برای فوکوس کردن در عکس‌های تک شات از حالت AF-S و در عکسبرداری پیوسته در حالت پشت سر هم از حالت AF-C استفاده کنید.

۹- منطقه/ نقطه فوکوس

وقتی که مطمئن شدید که می‌خواهید دوربین در کدام قسمت از سوژه فوکوس کند، باید منطقه فوکوس (focus zone) یا نقطه فوکوس (focus point) را به درستی تنظیم کنید. گزینه ساده این است که از حالت محدوده AF دوربین استفاده کنید. که در این حالت دوربین کل صحنه را اسکن می‌کند و نزدیک‌ترین نقطه از سوژه به دوربین را برای فوکوس کردن انتخاب می‌کند. اما اگر این نقطه از سوژه، محل مورد نظر شما نیست می‌توانید به دنبال حالت فوکوس تک نقطه‌ای بگردید و محل فوکوس را روی نقطه مورد نظرتان تنظیم کنید. یا اینکه از حالت نقطه فوکوس در مرکز قاب تصویر استفاده کنید و کادر خود را تغییر دهید تا مرکز قاب به روی نقطه مورد نظر بیفتد. بعضی دوربین‌ها دارای حالت فوکوس منطقه‌ای (zone) یا ردیابی سوژه ((subject-tracking برای فوکوس در منطقه از تصویر یا دنبال کردن سوژه‌های متحرک در اطراف قاب تصویر هستند. که این حالت برای عکسبرداری‌های پشت سر هم بسیار مناسب است.

۱۰- تراز سفیدی (white balance)

دوربین‌های دیجیتال می‌توانند تعادل رنگ را برای منابع نوری مختلف تا حدودی اصلاح کنند. بنابراین عکس‌هایی که در هنگام غروب خورشید یا سپیده دم گرفته شده است، خیلی سرد و بی رنگ دیده نمی‌شود یا رنگ زرد یا نارنجی جیغی عکس‌هایی که زیر نور مصنوعی ثبت شده‌اند، غالب نیست. شما می‌توانید تنظیمات دوربین را روی حالت تراز سفیدی خودکار بگذارید تا دوربین خودش آن را انجام دهد. یا اینکه می‌توانید خودتان به صورت دستی یکی از حالت‌های تراز سفیدی را با توجه به نور محیط انتخاب کنید. بسته به محیطی که در آن عکاسی می‌کنید هریک از این تنظیمات خوب و مفید است ولی نکته‌ای که نباید فراموش کنید این است که اگر از تنظیم دستی تراز سفیدی استفاده می‌کنید، زمانی که محیط عکاسی خود را تغییر می‌دهید فراموش نکنید که تراز سفیدی را نیز تغییر دهید. به عنوان مثال ممکن است در محیط بیرون از خانه و در یک هوای ابری شروع به عکاسی کرده باشید و تراز سفیدی دوربین را به حالت هوای ابری تغییر داده باشید. اگر بعد از آن به داخل خانه بیایید و بخواهید زیر نور مصنوعی داخل خانه عکاسی کنید، باید حواس‌تان باشد که تراز سفیدی را نیز تغییر دهید تا بعدها از نتیجه کار متعجب نشوید که چرا در عکس‌هایی که داخل خانه گرفته‌اید رنگ نارنجی غالب شده است.

۱۱- افکت یا سبک تصویر

دوربین‌های دیجیتال می‌توانند بسیاری از سبک‌های مختلف پردازش تصویر را روی عکس‌های خود اعمال کنند. از حالت طبیعی گرفته تا تصویر واضح و سیاه و سفید و غیر آن. این افکت‌ها یک روش عالی است تا به عکس‌های شما کمی تنوع و فضا بدهد اما چیزی که ممکن تصاویر شما را خراب کند این است که فراموش کنید که با چه سبکی مشغول عکاسی بوده‌اید یا اینکه قبل از اینکه اقدام به عکاسی کنید حواس‌تان نباشد که سبک عکاسی قبلی را با توجه به سوژه فعلی تغییر دهید. اگر عکس‌ها را با فرمت JPEG ثبت می‌کنید، بعد از اینکه عکس ثبت شد دیگر نمی‌توانید آن را تغییر دهید. به عنوان مثال اگر عکسی را اشتباهی سیاه و سفید گرفته باشید برای همیشه سیاه و سفید باقی می‌ماند. اما اگر عکس‌ها را با فرمت خام raw ثبت کنید، بعدها هر تغییری را که بخواهید می‌توانید روی عکس اعمال کنید. به عبارتی دیگر بیشتر برنامه‌های تبدیل عکس خام، سبک عکاسی اعمال شده روی دوربین را نادیده می‌گیرند و فقط خود تصویر را ارائه می‌دهند.

۱۲- ISO

تنظیمات ISO میزان حساسیت سنسور دوربین به نور را کنترل می‌کند. در شرایط نوری تاریک، افزایش ISO باعث می شود تا بدون نیاز به استفاده از سرعت شاتر آهسته و لرزش دوربین، عکسبرداری انجام شود. هرچند افزایش ISO موجب ایجاد نقاط رنگی ریزی روی تصویر می‌شود که اصطلاحا به آن نویز دیجیتالی می‌گویند و همین امر موجب کم شدن کیفیت تصویر می‌شود. بیشتر دوربین‌ها دارای تنظیمات ISO خودکار هستند. در این حالت تنها زمانی ISO افزایش می‌یابد که برای جلوگیری از لرزش دوربین ضروری باشد. اما در عکاسی مواقعی وجود دارد که بهتر است ISO را خودمان به صورت دستی تغییر دهیم. با این حال همواره پیش از شروع به عکاسی باید حواس‌مان باشد که میزان ISO را چک کنیم. اگر در نوبت قبلی عکاسی در محیط تاریکی عکاسی کرده بودیم و ISO  را بالا برده بودیم و در شرایط فعلی عکاسی نور محیط خوب و زیاد است فراموش نکنیم که ISO را کم کنیم تا شاهد عکس‌های پر از نویزی نباشیم. معمولا بر روی دوربین یک دکمه اختصاصی برای تغییرات ISO وجود دارد ولی از روی منوی تنظیمات نیز می‌توانیم گزینه مربوط به ISO را پیدا کنیم.